Renkum: Difference between revisions
Knorrepoes (talk | contribs) |
Knorrepoes (talk | contribs) No edit summary |
||
| (40 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{ | {| class="wikitable" | ||
|- style="vertical-align:top;" | |||
''' | |[[File:renkum2.jpg|center|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum]]<center>Het wapen van 1925</center>[[File:renkum1.jpg|center|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum]]<center>Het wapen van 1890/1923</center> | ||
| | |||
<center>''' {{uc:{{PAGENAME}}}} '''</center><br> | |||
'''Country''' : Netherlands [[File:Netherlands.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Province''' : [[Gelderland]][[File:Gelderla.jpg|60 px|right]]<br><br><br> | |||
'''Additions''':<br>1818 [[Oosterbeek]]<br>1923 [[Doorwerth]] | |||
<br><br> | |||
{{#display_map:51.9731,5.7319|width=250|height=250|zoom=7}} | |||
|} | |||
{| class="wikitable" | |||
|+Official blazon | |||
|- | |||
|'''Dutch''' | |||
| | |||
* (6 februari 1890) Doorsneden, boven van zilver met een springend paard van sabel, beneden gedeeld, rechts van keel met een springend paard van zilver, links van goud met een rechterschuinbalk van keel, het schild gedekt met een kroon van 17 paarlen, waarvan 14 in een rij onmiddelijk op den gouden band, terwijl 1 paarl ter weerszijden op de twee uitersten en 1 op de 2 middelste paarlen rust. | |||
* (17 oktober 1923) Doorsneden, boven van zilver met een springend paard van sabel, beneden gedeeld, rechts van keel met een springend paard van zilver, links van goud met een rechterschuinbalk van keel, het schild gedekt met een kroon van 17 paarlen, waarvan 14 in een rij onmiddelijk op den gouden band, terwijl 1 paarl ter weerszijden op de twee uitersten en 1 op de 2 middelste paarlen rust. | |||
* (29 juni 1925) Gevierendeeld : I in keel een omgewend springend paard van zilver, II in azuur een dubbelstaartige gouden leeuw, gekroond van hetzelfde, getongd en genageld van keel, III in azuur een dwarsbalk van goud, vergezeld van 6 liggende blokjes, 3 boven den balk in de richting daarvan en 3 (2:1) daaronder, IV in goud een schuinbalk van keel. Het schild gedekt door een antieke gravenkroon. (De kroon heeft 17 parels, waarvan 14 op de band) | |||
|- | |||
|'''English''' | |||
| blazon wanted | |||
|} | |||
===Oorsprong/verklaring=== | |||
Het eerste wapen van Renkum werd verleend in 1890 en na de samenvoeging met Doorwerth gecontinueerd in 1923. Twee jaar later werd het wapen gewijzigd. | |||
De beide paarden zijn het symbool voor de Saksische hoofdman Widukind/Wittekind (soms ook Wilbrecht). Widukind (743-807) was de leider van de opstand van de Saksen tegen de Franken van Karel de Grote. Het Renkumse gebied zou historisch gezien onder het bestuur van de Saksen gestaan hebben volgens de aanvraag van de gemeente bij de Hoge Raad van Adel in 1889. | |||
Volgens de legendes over zijn leven reed hij op een vurig zwart paard. Echter, na zijn doop, reed hij op een wit paard, vandaar de beide paarden in het wapen. | |||
Wat is hier allemaal van waar ? De legende over het paard Widukind is waarschijnlijk weer afgeleid van de legendes over Odin. Die Germaanse god reed op een wit (achtbenig) paard Sleipnir. Pas in de 13e eeuw komt het paard voor op de zegels van de Welfen, een Frankisch (!) geslacht uit het Noorden van Duitsland, die oa Hertogen van Sachsen (inmiddels het gebied, niet meer het volk) waren. Sindsdien is een wit paard op een rood veld een vrij generiek symbool voor het traditionele 8e eeuwse Saksische gebied (van de Elbe en de Oostzee tot aan het oosten van Nederland). Het is oa het wapen van Westfalen (regio en voormalig Koninkrijk) en de Duitse deelstaat Niedersachsen. In Nederland vooral bekend als het niet officiële wapen van Twente. De geschiedenis is uitgebreid beschreven in Das Sachsenross door G. Schnath in 1958. | |||
De oudste vermelding van Renkum, als Redichem dateert van 3 augustus 970, dus 170 jaar na de dood van Widukind. Er is ook geen enkel archaeologisch bewijs dat er daadwerkelijk Saksen gewoond hebben in het gebied en Widukind is vrijwel zeker nooit in het gebied geweest. Later wordt er over gesproken een graafschap Redichem in de 10e tot de 12e eeuw, of het echt een graafschap, of meer een gebiedsaanduiding was, is overigens niet zeker. Waarschijnlijk ging het om de (gouw)graven van de Zuid-Veluwe, met een van hun residenties in Renkum (waar die residentie gestaan zou moeten hebben is niet bekend). Er zijn geen wapens of zegels van het graafschap of de graven bekend, aangezien het niet meer bestond toen de heraldiek opkwam (13e eeuw). | |||
Kortom, de twee paarden zijn een 19e eeuws verzinsel en hebben geen historische betekenis in of voor Renkum.... | |||
In 1573 werden Renkum en Oosterbeek verenigd. | |||
De schuinbalk is het wapen van het geslacht Baer, dat afkomstig was uit de buurt van Zevenaar en vele bezittingen in de omgeving van Oosterbeek had en slaat in het wapen op Oosterbeek. Het wapen van de Heren van Baer wordt al genoemd in het wapenboek van de heraut Gelre (1414). Het komt ook voor in het wapen van [[Rheden]]. De voormalige gemeente Oosterbeek zelf had geen eigen wapen en had ook geen aanvraag gedaan in 1813-1815. | |||
De leeuw in het tweede wapen is de leeuw van het Hertogdom Gelre en slaat op het dorp Renkum en met name op het kasteel Grunsfoort, dat enkele eeuwen in bezit is geweest van de Hertogen van Gelre. | |||
De dwarsbalk met blokjes is het wapen van de ambachtsheerlijkheid [[Doorwerth]]. | |||
De | De kroon is een gravenkroon als herinnering aan het graafschap Redichem. Deze is per abuis verleend, aangezien dat eigenlijk destijds niet had gemogen. Alleen als de kroon aantoonbaar voor 1813 gevoerd zou zijn, wat niet het geval was (Renkum voerde geen wapen tot 1890), kan wettelijk een andere dan de standaard gemeentekroon gevoerd worden. | ||
In | In 1948 dacht de gemeente dat het wapendiploma verloren was gegaan in de oorlog, en vroeg een afschrift aan. Het oude diploma werd echter later in Arnhem weer gevonden, de gemeente is dus in het bezit van het origineel van 1925 en een afschrift. Het diploma van 1890 lijkt echter niet meer te bestaan. | ||
===Afbeeldingen=== | |||
<gallery widths=250px heights=200px perrow=0> | |||
File:Renkum7.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het oude wapen op een houten paneel | |||
File:Renkum9.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het oude wapen op een VVV gids (+/- 1920), met [[Doorwerth]] | |||
File:renkum1.hag.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het oude wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1925 | |||
File:Renkum10.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen op het diploma (1925) | |||
File:Renkum11.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen op een diploma-afschrift (1948) | |||
File:renkum2.hag.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen in de [[Koffie Hag albums]] +/- 1930 | |||
File:renkum.tile.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen op een [[:Category:Heraldic_tiles|heraldische tegel]] | |||
File:Renkumleges1.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Gemeentelijke legeszegel pre 1922 | |||
File:Renkumleges2.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Gemeentelijke legeszegel 1934-1940 | |||
File:Renkumleges3.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Gemeentelijke legeszegel 1946-1947 | |||
File:Renkumleges.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Gemeentelijke legeszegel 1948-1955 (?) | |||
File:Renkump.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Poststempel 1987 | |||
File:Renkumb.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Briefhoofd, +/- 1990 | |||
File:Renkumb1.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Briefpapier, +/- 2020 | |||
File:Renkumg.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen op het gemeentehuis in Oosterbeek | |||
File:Renkumstamp.souv.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Zegelstempel van de gemeente (datum onbekend) | |||
File:Renkumgas.souv.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Gasmunten van de gemeente (1950-60) | |||
File:Renkum4.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Wapens Renkum en [[Dębno]] | |||
File:Renkum8.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen op een houten paneel | |||
File:Renkumtp.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen op een tompouce (2023) | |||
File:Renkum5.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen in Wolfheze (2023) | |||
File:Renkum6.jpg|alt=Wapen van Renkum/Arms (crest) of Renkum|Het wapen in Wolfheze (2023) | |||
</gallery> | |||
[[Civic Heraldry Literature - Netherlands (Heraldische literatuur - Nederland)|'''Literatuur''']]: Gelre, 1414; Schimmelpenninck van den Keijenburg, 1890; Hartemink, 2023 | |||
{{nl}} | |||
{{media}} | {{media}} | ||
[[Category:Nederlandse gemeentewapens R]] | [[Category:Nederlandse gemeentewapens R]] | ||
Latest revision as of 14:05, 9 April 2024
  |
Country : Netherlands  Province : Gelderland  Additions: |
| Dutch |
|
| English | blazon wanted |
Oorsprong/verklaring
Het eerste wapen van Renkum werd verleend in 1890 en na de samenvoeging met Doorwerth gecontinueerd in 1923. Twee jaar later werd het wapen gewijzigd.
De beide paarden zijn het symbool voor de Saksische hoofdman Widukind/Wittekind (soms ook Wilbrecht). Widukind (743-807) was de leider van de opstand van de Saksen tegen de Franken van Karel de Grote. Het Renkumse gebied zou historisch gezien onder het bestuur van de Saksen gestaan hebben volgens de aanvraag van de gemeente bij de Hoge Raad van Adel in 1889.
Volgens de legendes over zijn leven reed hij op een vurig zwart paard. Echter, na zijn doop, reed hij op een wit paard, vandaar de beide paarden in het wapen.
Wat is hier allemaal van waar ? De legende over het paard Widukind is waarschijnlijk weer afgeleid van de legendes over Odin. Die Germaanse god reed op een wit (achtbenig) paard Sleipnir. Pas in de 13e eeuw komt het paard voor op de zegels van de Welfen, een Frankisch (!) geslacht uit het Noorden van Duitsland, die oa Hertogen van Sachsen (inmiddels het gebied, niet meer het volk) waren. Sindsdien is een wit paard op een rood veld een vrij generiek symbool voor het traditionele 8e eeuwse Saksische gebied (van de Elbe en de Oostzee tot aan het oosten van Nederland). Het is oa het wapen van Westfalen (regio en voormalig Koninkrijk) en de Duitse deelstaat Niedersachsen. In Nederland vooral bekend als het niet officiële wapen van Twente. De geschiedenis is uitgebreid beschreven in Das Sachsenross door G. Schnath in 1958.
De oudste vermelding van Renkum, als Redichem dateert van 3 augustus 970, dus 170 jaar na de dood van Widukind. Er is ook geen enkel archaeologisch bewijs dat er daadwerkelijk Saksen gewoond hebben in het gebied en Widukind is vrijwel zeker nooit in het gebied geweest. Later wordt er over gesproken een graafschap Redichem in de 10e tot de 12e eeuw, of het echt een graafschap, of meer een gebiedsaanduiding was, is overigens niet zeker. Waarschijnlijk ging het om de (gouw)graven van de Zuid-Veluwe, met een van hun residenties in Renkum (waar die residentie gestaan zou moeten hebben is niet bekend). Er zijn geen wapens of zegels van het graafschap of de graven bekend, aangezien het niet meer bestond toen de heraldiek opkwam (13e eeuw).
Kortom, de twee paarden zijn een 19e eeuws verzinsel en hebben geen historische betekenis in of voor Renkum....
In 1573 werden Renkum en Oosterbeek verenigd.
De schuinbalk is het wapen van het geslacht Baer, dat afkomstig was uit de buurt van Zevenaar en vele bezittingen in de omgeving van Oosterbeek had en slaat in het wapen op Oosterbeek. Het wapen van de Heren van Baer wordt al genoemd in het wapenboek van de heraut Gelre (1414). Het komt ook voor in het wapen van Rheden. De voormalige gemeente Oosterbeek zelf had geen eigen wapen en had ook geen aanvraag gedaan in 1813-1815.
De leeuw in het tweede wapen is de leeuw van het Hertogdom Gelre en slaat op het dorp Renkum en met name op het kasteel Grunsfoort, dat enkele eeuwen in bezit is geweest van de Hertogen van Gelre.
De dwarsbalk met blokjes is het wapen van de ambachtsheerlijkheid Doorwerth.
De kroon is een gravenkroon als herinnering aan het graafschap Redichem. Deze is per abuis verleend, aangezien dat eigenlijk destijds niet had gemogen. Alleen als de kroon aantoonbaar voor 1813 gevoerd zou zijn, wat niet het geval was (Renkum voerde geen wapen tot 1890), kan wettelijk een andere dan de standaard gemeentekroon gevoerd worden.
In 1948 dacht de gemeente dat het wapendiploma verloren was gegaan in de oorlog, en vroeg een afschrift aan. Het oude diploma werd echter later in Arnhem weer gevonden, de gemeente is dus in het bezit van het origineel van 1925 en een afschrift. Het diploma van 1890 lijkt echter niet meer te bestaan.
Afbeeldingen
Het oude wapen op een houten paneel
Het oude wapen op een VVV gids (+/- 1920), met Doorwerth
Het oude wapen in de Koffie Hag albums +/- 1925
Het wapen op het diploma (1925)
Het wapen op een diploma-afschrift (1948)
Het wapen in de Koffie Hag albums +/- 1930
Het wapen op een heraldische tegel
Gemeentelijke legeszegel pre 1922
Gemeentelijke legeszegel 1934-1940
Gemeentelijke legeszegel 1946-1947
Gemeentelijke legeszegel 1948-1955 (?)
Poststempel 1987
Briefhoofd, +/- 1990
Briefpapier, +/- 2020
Het wapen op het gemeentehuis in Oosterbeek
Zegelstempel van de gemeente (datum onbekend)
Gasmunten van de gemeente (1950-60)
Wapens Renkum en Dębno
Het wapen op een houten paneel
Het wapen op een tompouce (2023)
Het wapen in Wolfheze (2023)
Het wapen in Wolfheze (2023)
Literatuur: Gelre, 1414; Schimmelpenninck van den Keijenburg, 1890; Hartemink, 2023
Portaal Nederlandse Overheidsheraldiek
Portaal Nederlandse overheidswapens |
Onderdeel van:  |
|
Nederlandse heraldiek:
Overzeese heraldiek:
|
Nederlandse heraldische verzamelobjecten
|
Contact and Support
Partners:
Your logo here ?
Contact us
© since 1995, Heraldry of the World, Ralf Hartemink 
Index of the site